Opis
PRISTUP HAFIZOVOJ POEZIJI
Dr. Taqi Pournamdaryan
Hafiz Širazi, najpoznatiji iranski lirski pjesnik, rođen je početkom, a umro krajem VIII vijeka po Hidžri. U nesređenim okolnostima Širaza, tokom prelaska ovog grada iz ruku jednih u ruke drugih vlastodržaca i moćnika, Hafiz je uspio naučiti Kur’an napamet, proniknuti u duboki smisao njegovog komentara (tafsir) i egzegeze (tavil), postati muzički znalac lijepog glasa, približiti se arapskom jeziku, poeziji i uopće književnosti (adab), svestrano proučiti perzijsko književno i misaono naslijeđe te u većoj ili manjoj mjeri steći znanja o drugim naukama toga vremena: islamskom pravu (feqh), jezikoslovlju (logat), retorici (balagat), teozofiji (hekmat), teologiji (kalam) i gnosticizmu (‘erfan). Njegovo izvanredno pamćenje i prisutnost duha pomogli su da se stečeno tokom bavljenja naukom i poezijom u njegovoj svijesti održi i ne zaboravi.
Hafizov istančan, njegovani ukus omogućio mu je spoznaju ljepote i dubokih umjetničkih finesa. Suvereno vladajući perzijskim jezikom uspio je da, uz pomoć rafiniranog ukusa i u iznimno raznovrsnim formama, kreira najfascinantnija otjelotvorenja ljepote u jeziku, te da, pored komunikacijske funkcije jezika, u potpunosti dočara njegovu estetsku ulogu. Pronicanje u Kur’an, pažljiva analiza ljudske naravi, promišljanje o egzistenciji i sudbini ljudskog roda, te svestrano uočavanje sa životom i brojna iskustva stečena u životu s drugima, pred Hafizom su otvorili vratašca kroz koja je Boga, čovjeka i svijet mogao vidjeti iz drugačije perspektive. Iako su se djelići te perspektive nejasno ukazivali još u kontrastima projekcije primjetne u veličanstvenom naslijeđu prethodnika, u Hafizovoj poeziji postala je jasnom i očiglednom. Upravo je osmatranje kroz ta vratašca dovelo do toga da je Hafiz svoje životno djelo ograničio na četiri ili pet stotina gazela, koji predsavljaju rezultat trenutaka snažnih emocija prožetih njegovom suzdržanošću; tako e nastao naizgled omaleni plod koji je predstavljao sukus znanja, imaginacije promišljanja i ukusa jednog naroda, tokom pjesnikovog uzbudljivog života.
